İSMİN HALLERİ

Sözcüklerin cümlede görev kazanmasını sağlayan eklere isim hâl ekleri denir. İsimlerin bu ekleri alarak yüklendikleri görevlere ismin hâlleri denir.

1. Yalın Hâl

Eki yoktur.

İsimlerin hiçbir hâl eki almamış hâlleridir. Çoğul, iyelik ve bildirme eki almış olabilir. Bu durumda da yalın hâlde sayılırlar.

Ör: ev, okul, yol, çocuk, fikir, dede(si), silgi(ler), çalışkan(dır)…

2. Belirtme (Yükleme) Hâli

“-i” ekiyle yapılır.

İsmin,  işten, hareketten, eylemden doğrudan etkilenme ve onunla ilgili olma hâlidir.

Ör: ev-i gördüm, kapı-y-ı açtım, okul-u boyadılar, gül-ü koparmayın…

3. Yönelme Hâli(e hali)    

“-e” ekiyle yapılır.

Yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösterir.

Ör: eve, okula, yola, çocuğa…

4. Bulunma Hâli

“-de” ekiyle yapılır.

Eylemin yapıldığı yeri, nesneyi ya da soyut kavramı bildirir.

Ör: ev-de oturma, okul-da öğren, yurt-ta kaldı, devlet-te bulunuyor…

5. Ayrılma (Uzaklaşma, Çıkma) Hâli

“-den” ekiyle yapılır.

Eklendiği kelimeyi dolaylı tümleç yapar; “çıkma, ayrılma, uzaklaşma” bildirir.
Ör: okul-dan çıktı, ev-den ayrıldı, yurt-tan geliyor, devlet-ten istedi…

 Yalın hali          -i hali               -e hali           -de hali                -den hali

 Kalem             kalem-i                kalem-e         kalem-de           kalem-den

Okul                okul-u                okul-a           okul-da               okul-dan

Bahçe              bahçe-y-i             bahçe-y-e      bahçe-de           bahçe-den