CÜMLENİN ÖĞELERİ

Cümlede bulunan her sözcüğün anlamı ve görevi vardır.Sözcüklerin,cümledeki görevlerine “Öge”(unsur) denir.

Cümlede temel ögeler Yüklem ve Öznedir.Yardımcı öge ise tümleçtir.

Yüklem:Cümlede yapılan işi,oluşu,hareketi bildiren sözcüklerdir. Kurallı cümlelerde cümle sonunda bulunur.

 Ali ödev yapıyor.(yapıyor sözcüğü bir işi bildiriyor.)

İstanbul’un müzelerini dolaştık. (dolaştık sözcüğü hareketi bildiriyor.)

Yavaşça gün ağarıyor. (ağarıyor sözcüğü oluşumu bildiriyor.)

Yüklem,tek başına cümlede olabilir.

Okuyunuz.

Özne:Cümlede iş ve hareket bildiren sözcüklere kim sorusunu sorduğumuzda iş ve hareketi kimin yaptığının yanıtını alırız.

Cümlede yüklemin belirttiği işi,oluşu,hareketi yapan sözcük yada sözcük öbeklerine “özne” denir.Cümlede özneyi bulmak için yükleme “kim” ve “ne” sorularından birisi sorulur.

Çağla,güzel resim yapıyor.

Soru:kim yapıyor?

Yanıt: Çağla

Çağla sözcüğü cümlenin öznesidir.

Tümleç: Cümlede işin,hareketin ve oluşun nerede,ne zaman,niçin yapıldığını belirten sözcüklerdir.

Yusuf,    eve        gitti (nereye gitti?)

Özne     tümleç   yüklem

ETKİNLİK

Hakan şiirini okudu.            Kim okudu?

                       …………    neyi okudu?

                       …………

Annem sergiyi gezdi            kim gezdi?

                       ………….   nereyi gezdi?

                       …………..

Babam Ankara’dan döndü,      kim döndü?

                       .……….      nereden döndü?

                       ………...

Sinem parkta oynuyor..          Kim oynuyor?

                       ……….       Nerede oynuyor?

                       ………..

Sinan öğleyin eve gitti.           Kim gitti?

                       ……….       Nereye gitti?

                       ……….       Ne zaman gitti?

                       ………