Okumak,hayatta en çok sabır isteyen iştir.Okumanın insana kazandırdıkları,su damlalarının taş üzerinde sürekli bir yere düşerek bıraktıkları izlere benzer.Okumaya ve düşünmeye,"kafa yormak" diyenler,bu sözü boşuna söylememişler.İnsan kafa yorarak ayrılır diğer canlılardan.
Yukarıda okuduğunuz metinde geçen ve değişik renklerle yazılmış olan harf toplulukları birer ( sözcük )kelimedir.
| Metin içinde bulunan okumak,sabır,hayat,damla,düşünme,kafa,canlı gibi sözcüklerin tek başlarına anlamları vardır. |
| ve,ile,daveya,gibi,için,fakat, gibi... sözcüklerin tek başlarına anlamları yoktur.Bu sözcükler;cümlelerin kurulmasına yardımcı sözcüklerdir. |
Tanım:Cümle kurmaya yardım eden hece yada hece topluluklarına sözcük(kelime) denir.Sözcükler hecelerden oluşur.
Sözcükleri iki grupta inceleriz
1 - ANLAMLARI BAKIMINDAN SÖZCÜKLER
a- Zıt (karşıt) Anlamlı sözcükler:
Anlamları birbirinin zıttı olan sözcüklerdir.
uzun - kısa
aç - tok
ince - kalın
acı - tatlı
b - Eş Anlamlı(Anlamdaş) Sözcükler:
Yazılışları ve okunuşları farklı olmalarına rağmen anlamları aynı olan sözcüklerdir.
İhtiyar adam gülümsüyordu.
Yaşlı adam gülümsüyordu.
sözcük - kelime
tümleç - cümle
okul - mektep
yıl - sene
c- Eş Sesli Sözcükler:
Yazılışları ve söylenişleri aynı,anlamları farklı olan sözcüklerdir.
Eş sesli sözcükler kullanıldıkları cümlelere göre anlam kazanırlar.
Yüz ----- Bir sayıdır.
Yüz ----- Başımızın iki yanındaki bölümdür.
Yüz ----- Suda yüzme sporudur.
Yaz geline tatile gideceğiz
Bana mektup yaz.
2 - YAPILARI BAKIMINDAN SÖZCÜKLER
a - Basit Sözcük:Kök yada gövde halinde olan sözcüklerdir.
tuz-süt-balık-tarak-çiçek-yaz-ayak-göz....gibi
b - Türemiş Sözcükler:Bir sözcüğün kök yada gövdesine
| li,lı,lik,lık,luk,lük,cı,ci,çı,çi,çu,çü,gı,gi,sız,siz,suz,süz |
ekleri eklendiğinde,sözcüğün anlamı değişirse,bu tür sözcüklere "Türemiş Sözcükler" denir
Yukarıda verilen sözcüklere bu eklerden eklediğimizde anlamları farklılaşır.
tuz tuz - lu tuz -luk tuz-suz
süt süt - lü süt- süz süt - çü
balık balık - çı balık- lı balık - sız
çiçek çiçek-li çiçek-siz çiçek -çi
yaz yaz - lık yaz -gı yaz-sız
ayak ayak -lı ayak -sız ayak -çı
göz göz -lük göz -cü göz -süz
c - Bileşik Sözcükler:
Birden fazla sözcüğün birleşmesi ile elde edilir.
Çanak-Kale Çanakkale
Demir-kapı Demirkapı
Hanım -eli Hanımeli
Sivri - sinek Sivrisinek
Mehmet Soyöz |
